یکی از جذابترین و پیچیده ترین قطعات در یک خودروهای فرمول یک، فرمان آنهاست. احتمالا بار ها دیدهاید که چندین و چند دکمه متفاوت بر روی آنها قرار دارد. بسیاری از آن دکمه ها، برای کنترل رفتار قسمتهای مکانیکی و الکترونیکی خودرو مانند دیفرانسیل، موتور، استفاده از باتری و… استفاده میشوند.
رانندگان در طول مسابقه و حتی در طول یک دور سریع در کوالیفایینگ تغییرات بسیاری را از طریق فرمان اعمال میکنند. به عنوان مثال در یک دور سریع، راننده علاوه بر تعویض دنده، تغییراتی را در بالانس ترمزها و همچنین اکسل خودرو به منظور نمایش بهترین و سریعترین عملکرد ممکن ایجاد میکند.
فرمان F1 چند دکمه و سوئیچ دارد و چه کار می کند؟
فرمانهای فعلی دارای بیش از 25 دکمه و سوئیچ و همچنین کلاچ و شیفتر دنده میباشند. پنج عدد از این دکمهها و سوئیچها تنظیمات ترمز خودرو را تغییر میدهند: راننده میتواند بالانس ترمز را از جلو به عقب یا برعکس تغییر دهد تا عملکرد ترمزها را برای هر پیچ بهینه کند، همچنین میزان ترمز موتور (engine braking) را تغییر دهد یا به میزان دلخواهی تنظیم کند. همچنین رفتار ترمزها بسته به میزان ترمزگیری راننده (سخت یا نرم و آرام) را نیز میتوان از طریق این سوییچ ها تغییر داد.
سه سوئیچ دیگر مربوط به دیفرانسیل، میزان انتقال گشتاور بین چرخ های عقب برای ورودی، شتابگیری و خروجی از یک پیچ کنترل می کنند. بقیه دکمهها و سوئیچها طیف اهداف مختلفی دارند، از تغییر تنظیمات پاوریونیت(موتور و اجرای جانبی) گرفته تا تغییر شکل و نحوه نمایش دادههایی که بر روی صفحه نمایش داده میشوند.
سیستم کاهنده درگ نیز (DRS) نیز از طریق یک دکمه در مناطق مخصوص فعالسازی پیست فعال شده و با اولین ترمگیری به طور خودکار بسته میشود. محدود کننده سرعت در پیت لین و همچنین رادیو برای برقراری ارتباط با تیم از دیگر بخش های با اهمیت موجود بر روی این فرمان ها هستند.
مهمترین دکمه ها بر روی فرمان کدامند؟
اهمیت دکمهها به موقعیت بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر راننده ای دیگر نتواند صدای مهندس مسابقهای خود را بشنود، دکمه رادیو بسیار مهم می شود. اما در مجموع اگر بخواهید از راننده بپرسید که کدام دکمه مهمترین است، احتمالاً سوئیچ Strat را انتخاب می کند زیرا تأثیر زیادی بر عملکرد و نحوه رفتار ماشین دارد.
این سوییچ حالتهای مختلف پاوریونیت را کنترل می کند و بر عملکرد موتور احتراق داخلی و همچنین میزان ذخیره انرژی الکتریکی MGU-K تأثیر می گذارد و بازیابی انرژی توسط این سیستم و MGU-H را تغییر می دهد. از آنجایی که در طول مسابقه شرایط متفاوتی در مقال راننده قرار میگرد و همچنین تیم باید نیم نگاهی به مسئله قابلیت اطمینان موتور بیندازد، مهندس مسابقه ای در طول مسابقه از راننده تنظیمات متفاوتی از strat را درخواست خواهد کرد.
چه عملکردهایی بیش از همه توسط فرمان کنترل میشوند؟
پرکاربردترین عملکردهای فرمان فرمول یک تا حد زیادی خود فرماندهی واقعی به خودرو و همچنین تعویض دنده است. به عنوان مثال، در یک دور مسابقه ای عادی در پیست ملبورن استرالیا، راننده حدود 50 بار از پدال های تعویض دنده موجود در پشت فرمان استفاده می کند. همچنین پانزده عدد نشانگر LED تعویض دنده واقع در بالای نمایشگر مرکزی به راننده کمک می کند تا نقطه و لحظه ایدهآل تعویض دنده را پیدا کند. علاوه بر اینها، یک راننده فرمول یک هماینطور که گفتیم تغییرات زیادی در تنظیمالت ترمزها اعمال میکند.
همچنین دکمه استفاده از ERS برای دریافت قدرت بیشتری طی یک زمان کوتاه در هر دور نیز بسته به نوع طراحی و تفاوت فرمان تیمها بر روی قسمتهای متفاوتی از فرمان قرار دارند.
فرمان فرمول یک از چه متریالهایی ساخته شده است؟
در واقع طیف متفاوتی از مواد در فرمان استفاده می شود، اما مواد اصلی مورد استفاده در آن فیبر کربن، فایبر گلاس، سیلیکون، تیتانیوم و مس هستند. این پنج جزء اجزای اصلی چند صد بخش جداگانه هستند که اجزای بزرگتر و اصلیتر را در یک فرمان تشکیل میدهند. اکثر این قطعات، مدارهای الکتریکی، بردهای آنها، قالب کربنی، کانکتورهای الکتریکی و خود فرمان در کارخانه اصلی تیمها ساخته میشوند. تنها دو جزء، نمایشگر مرکزی و برد مخصوص پیست، به علت مشترک بودن در تمامی تیمها اختصاصی نیستند.
آیا رانندگان در فرآیند طراحی فرمان دخیل هستند؟
بله، در واقع آنها به شدت در فرآیند طراحی فرمان درگیر هستند زیرا فرمانها به صورت سفارشی برای نیازهای فردی آنها ساخته می شوند. هم ارگونومی کلی و هم چیدمان فیزیکی شکل و پدالها و محل قرارگیری دستان برای تعامل و ارتباط بهتر آنها با خودرو سفارشی سازی شده اند. لازم به ذکز است این تغییرات فقط در ابتدای فصل ایجاد نمی شوند. طراحی فرمان یک فرآیند پیوسته است. در طول فصل، رانندگان ممکن است درخواستهای برای تغییراتی در چینش دکمهها و.. بر اساس خواسته های فردی خود داشته باشند.
وقتی ماشین با سرعت بالا در حال حرکت است، کار کردن با دکمه هایمختلف چگونه است؟
واضح است که به علت سرعت بسیار بالا و همچنین لرزش و تکانهای شدید در کاکپیت خودرو، کار کردن با این دکمه و سوییچها بسیار چالش بر انگیز است. این یک واقعیت است که با وجود نزدیک بودن راننده به فرمان و پوشیدن دستکشهای مخصوص این کار راحت نمیشود. بنابراین، تیمها برای راحت تر کردن کار رانندگان از دکمههایی مشابه با دکمههای استفاده شده در هواپیماها استفاده میکنند.
این دکمههای با قابلیت اطمینان بالا نه تنها برای تحمل تعداد زیادی از فعالسازیها و تغییرات ساخته شدهاند، بلکه به نیروی لمسی قوی نیز نیاز دارند و هنگامی که راننده آنها را فشار میدهد، بازخورد کلیک و اعمال تغییرات را به راننده میدهند. تیمها همچنین رینگهای پلاستیکی کوچکی را در اطراف دکمههای خاص و مهم نصب میکنند تا خطر ضربه زدن به دکمه در تصادف را به حداقل برسانند. طرح این رینگ ها می تواند بر اساس مسابقه به مسابقه تغییر کند. به عنوان مثال پیچ معروف پیست موناکو ک رانندگان از حداکثر میزان پیچش فرمان استفاده میکنند.
همچنین باید گفت که تیمها مدام در حال بررسی دادههای فرمان فرمول یک هستند و در صورت اعمال تغییراتی اشتباه و ناخواسته توسط راننده فورا به او اطلاع خواهند داد.
در آخر شاید برای شما سوال پیش بیاید که یک راننده در طول فصل تنها از یک فرمان استفاده میکند؟ در واقع باید گفت در طول یک فصل، هر راننده سه فرمان خواهد داشت. جالب است بدانید تولید یک فرمان حدود 80 ساعت طول می کشد زیرا طراحان مکانیک، طراحان برق و تکنسین های سیمکشی در فرآیند طراحی و ساخت این قطعه شرکت دارند.
نظرات کاربران